X & Y თაობა

პაატა ქურდაძის რადიო წრილები

  რადიო "ცხელი შოკოლადი"

X & Y თაობა - 24 მაისი 2012

გასული საუკუნის ბოლო ოცწლეულში დაბადებულ ახალგაზრდებს, რომლებიც გარე სამყაროს მნიშვნელოვან ნაწილს თავიანთ ვოლქმენებთან მიერთებული Y გრაფიკული ფორმის მსგავსი ყურთსასმენით აღიქვავენ, Y თაობას უწოდებენ.

თუმცა შესაძლოა ტერმინის წარმოშობის მიზეზი ლათინური ალფაბეტის რიგიც იყოს, რომლის მიხედვით Y-ის წინ X –ია, ამ უკანასკნელით კი 60– 70 წლებში დაბადებულ დაკარგულად შერაცხულ თაობას მოიხსენებენ.

დასავლურ «pop ასტროლოგიის» მიხედვით მე სწორედ ამ უფუნქციო GenerationX ს ვეკუთნი. თუმცა, საბჭოთა საქართველოს შემთხვევაში მე მას კინო თაობას უფრო დავარქმევდი... რითაც ჩემი თაობის გარე სამყაროსთან ძირითად იდენტიფიცირების საშუალებას – კინოს პატივის მივაგებდი.

მაშინ მარტო პლეხანოვის გამზირზე იმდენივე კინოთეატრი იყო, რამდენიც როგორც ფრანგები უწოდებენ, მსოფლიოში ყველაზე მშვენიერ ავენიუ შანზელიზეა დღეს. გუშინ მე თვითონ დავითვალე . ფეხით გავიარე თავიდან ბოლომდე, კლემანსოდან ეტუალამდე. სულ რაღაც კილომეტრნახევარი – შვიდი კინოთეატრი და მხოლოდ ერთი სასტუმრო... როგორც ძველ პლეხანოვზე სასტუმრო რუსთავი და კინოდარბაზები კოლხიდა, გორკის კლუბი, კომკავშირელი, ამირანი, ოქტომბერი, ვარანცოვთან ქვევით კამოზე კიდევ საბავშვო ნაკადული . კოლხიდას, გორკის კლუბს და ამირანს საზაფხულო ღია დარბაზებიც ქონდათ. დილით, შატალოს დროს ბილეთი 25კაპიკი ღირდა. მთელი კინოკლასიკა სწორედ ამ დროს მაქვს ნანახი.

ამ შვიდ ბნელ და მაგიურ «კინო აუდიტორიაში» ბევრად მეტი ჰუმანიტარული განათლება მაქვს მიღებული ვიდრე მშობლიურ 23 სკოლაში.

აქ, პარიზში, ტურიზმის მარაზმში ჩაძირულ მსოფლიოში ყველაზე შარმიან ავენიუზე კინოთეატრები ერთად ერთი ადგილია სადაც პარიზელებს შეიძლება წააწყდეთ. ისინი ფილმების აფიშებთან ერთად რაღაც ადგილობრივად კულტურულს აღვიძებენ... საერთოდ, ნებისმიერი ქალაქის ბუკინისტი დაგარწმუნებთ, რომ აფიშები ქალაქის არსებობის, მისი სულის, იდენტობის, ისტორიისა და სიცოცხლის ერთერთი ყველაზე უტყუარი მოწმეები არიან, განსხვავებით მდუმარე ბანკებისა და აფთიაქების ინგლისურ აქცენტიანი ცივი აბრებისა რუსთაველზე, რომლებსაც არც ტურისტებისათვის შეუძლიათ რაიმეს მოყოლა , არც ქართველი საბრალო «იგრეკებისათვის» მზესუმზირას კნატუნითა და პირჯვარის წერით, რაღაც უცნაურად ხელიხელ გადახვეულნი რომ დაიზლაზნებიან მთელი დღე მსოფლიოში ყველაზე მართლმადიდებლურ ჭაღებიან ავენიუზე.

აქ,პარიზში უმუშევრები, არასრულწლოვანები, პენსიონერები,სტუდენტები ათ ევროიანი კინოს ბილეთის მხოლოდ ნახევარს იხდიან,...სულ რაღაც 20ევროდ ერთთვიანი აბონემენტის შეძენა შეგიძლიათ, რაც საშუალებას გაძლევთ იმდენი სეანსს დაესწროთ ქალაქის ნებისმიერ დარბაზში რამდენსაც გაუძლებთ. აქ ათასგვარი კინო მანიფესტაცია ფინანსდება... ბიუჯეტიდან რა თქმა უნდა. ესეც ერთ ერთი ფაქტორია, რაც აძლებინებს კინოთეატრებს და საერთოდ ფრანგულ კინო ინდუსტრიას ამ ჩვენს უგულო საბაზრო ეკონომიკის ეპოქაში, სადაც როგორც ქართველ ლიბერტარიანელთა გურუ იტყოდა, ყველაფრის გაყიდვა და ყიდვა შეიძლება...რატომღაც სინდისის გარდა.

დღეს მილიონნახევარ თბილისელს გაუყიდავ სინდისად სულ სამი კინოთეატრი შემორჩა, და როგორც ამბობენ მეტი არც სჭირდება ბაზარს, ანუ ქალაქს სადაც

ავადსახსენებელ საბჭოთა წლებში, მის ყველა უბანში გაფანტულ კინოთეატრების ფასადებზე აფიშები, ხოლო სალაროსთან რიგი არასდროს ქრებოდა... რა დეკადანსია, რა კრიზისი... თუ კულტურული კატასტროფა!...

ყოველ აგვისტოს პარიზის მერია ღია კინოს დღეებს აწყობს. რამდენიმე საღამოს განმავლობაში სხვადასხვა მოედანზე ან პარკში დიდ ეკრანს შლიან და ძველ კინოებს უშვებენ ღია ცის ქვეშ. გასულ ზაფხულს ინვალიდების სასახლის წინ გაზონზე წამოწოლილმა «ქალი და მამაკაცს» ვუყურე. სეანსის დაწყებამდე კლოდ ლელუშმა მოგვმართა, შემთხვევით დავბრუნდი პარიზში ორი დღით და ძალიან მესიამოვნა ჩემი ფილმის საყურებლად რომ შეკრებილხართ, რა კარგი ხალხი ხართო... მერე ცოტა წაიტრაბახა, ეს ფრანგული კინოს ისტორიაში ყველაზე საკასო ფილმია, 1966 წლის მერე ორმოცი მილიონი ბილეთია გაყიდულა მსოფლიოში, მეც ეხლახანს შევიტყეო...ძალიან თბილი, თავაზიანი, რაღაც რეტრო ატმოსფერო იყო. ერთგვარი კინო-პიკნიკი... ჩვენ ცოტა შავი ყურძენი გვქონდა, რამდენიმე გარგარი, პატარა ბრტყელი ბოთლით კონიაკი, ეკრანის უკან ულამაზესი სასახლე, რომელიც ნაპოლეონმა თავის ინვალიდებს აუშენა. მარჯვნივ მოციმციმე კოშკი...ეკრანზე ანუკი ემე რესტორანში ...

ოფიციანტი– კიდევ რას ინებებთ?

ტრენტინიანი – თავისუფალი ნომერი გაქვთ?... აქა- იქ ტაში დაუკრეს... , ჩემს მეგობარს ლამაზ ღაწვებზე ბედნიერების კურცხალი ჩამოუგორდა..

უკნიდან ნამდვილი კინო საპროექციო აპარატის თბილი ნოსტალგიური ხმაური ისმოდა...თითქოს ამოყირავებულ ველოსიპედის პედლებს ატრიალებდა ვიღაც ხელით. ეს ხმა პლეხანოვის საზაფხულო კინოების მერე აღარ გამიგია... ფილმი ზეპირად ვიცი, ამიტომ ხან ეკრანს ვუყურებდი, ხან პარიზის უვარსკვლავო ცას, და ვფიქრობდი, პლასტმასის პოპ ვარსკვლავებით მორთულ ნეო კომკავშირულ ღონისძიებებთან შედარებით... რა ადვილი ,რა ადამიანურია ეს ყველაფერი, განსაკუთრებით როცა სცენიდან ქალაქის მერი ან ქვეყნის პრეზიდენტი კი არ გამადლის უფასო კინოს, არამედ ფილმის ავტორი გიხდის მადლობას აქ მოსვლისთვის... იმისთვის რომ ამ 40 მილიონში ოდესღაც შენს გახუნებულ ბავშვობაში პლეხანოვის შვიდიდან, რომელიმე კინოთავშესაფარის სალაროში ნაყოდი 25 კაპიკიანი ლურჯი ბილეთიც შედის...გორკის კლუბში, ამირანში, ნაკადულში.... როგორც თანამედროვე გამოწვევებთან მებრძოლი ერთი ჩემი ნაცნობი მხარტვარი იტყოდა, მათ დროს ვერ გაუძლეს... ვერაფერს იტყვი...ამ ქალაქში ადამიანებსაც იგივე დაემართათ. დროს და ერთმანეთს ვერ გაუძლეს, დაიბზარნენ, დაინგრნენ, გადაკეთდნენ, ბანკებად, აფთიაქებათ, მინი, სუპერ და მეგამარკეტებად... მგონი ერთი ჩემს ავადმყოფ ტვინში ტრიალებს ისევ ხანდახან დროს შემთხვევით გადარჩენილი ძველი კინო ბაბინები, გახუნებულ ფერებიანი პლეხანოვი, გაცვეთილი ადამიანები, ჩემი გაფითრებული, გაფერმკრთალებული X ბავშვობა.