ეს ჩემი მეორე სიუჟეტია რადიო ცხელი შოკოლადის გადაცემა "ღვინის გზამკვლევისათვის" რომელიც 2012 წელის სექტემბრის ბოლოს გავიდა ეთერში.
არის
ესეთიი გამოთქმა» Art de Vivre რაც ქართულად "ცხოვრების
ხელოვნებად" ითარგმნება... რაღაც ცხოვრების შნოსავით არის, მხოლოდ უფრო დელიკატურად
ჟღერს. ეს ცხოვრების ხელოვნება
ქყველა ქვეყანას თავისებური
აქვს. ზოგს მეტი, ზოგს ნაკლები.
ზოგს თითქმის არა აქვს...სხვანაირად
ამას კულტურაც შეიძლება
დავუძახოთ. გასტრონომია
ცხოვრების ხელოვნებაში
შემავალი ანგრედიანტებიდან
ერთ ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანია.
ფრანგული სამზარეულო იუნესკოს
მიერ აღიარებულია როგორც
კაცობრიობის არამატერიალური
კულტურული მემკვიდრეობა. რა
თქმა უნდა ღვინის გარეშე ესეთ
აღიარებას ფრანგული სამზარეულო
ვერასდროს ვერ მიაღწევდა.
განსაკუთრებით
კი ბურგონულის, ანუ როგორც
ჩვენთან რუსული თარგმანის
გავლენით ეძახიან ბურგუნდიული
ღვინის გარეშე. უფრო მეტიც,
ღვინოზე პუბლიკაციების ერთ
ერთი ცნობილი ავტორი, კრისტიან
პესსი თვლის, რომ სულაც არ
იქნებოდა გადაჭარბებული
გვეფიქრა, რომ ბურგუნდიული
ღვინის გარეშე მსოფლიოს თუ
არა ევროპას მაინც დღეს სულ
სხვა სახე ექნებოდა. მისი
აზრით დაამტკიცებს რომ
ბურგუნდიის ჰერცოგების
სიმდიდრე და ძალაუფლება სწორედ
ღვინის კომერციაზე აშენდა.
პაპები ამდენი წლების განმავლობაში
ავინიონში არ იცხოვრებდნენ,
რომ არა
მათი სიყვარული და
გატაცება მაღალი ხარისხის
ღვინოებისადმი. ვის შეუძლია
დაამტკიცოს რომ ლუი მეცამეტეს
მემკვიდრე ეყოლებოდა, ანა
ავსტრიელის სიბერწე დღეში
ერთი ბოთლი «პატარა იესოთი»
რომ არ განეკურნათ? ვის შეუძლია
დაამტკიცოს რომ მეფე მზედ
წოდებული ლუი მეთოთხმეტე ესე
ღრმა მოხუცებულობამდე მიაღწევდა
ექიმებს მისთვის ყოველი
ჟამისას ბურგუნდიულის კარგად
დალევა რომ არ გამოეწერათ?
კიდევ სხვა უამრავ ესეთ
რიტორიკულ კითხვების სიას
ის ასე ამთავრებს: ვის შეუძლია
დაამტკიცოსმ რომ სოლიდარობის
გრძნობა, რომელსაც ესეთი ღრმა
ფესვები აქვს გადგმული ფრანგულ
კულტურაში, ეს განვითარდებოდა?
ვაზი
გალების ქვეყანაში პირველი
გამოჩენის შესახებ რამდენიმე
ვერსია არსებობს, მათ შორის
ქრისტესშობამდე მეექვსე
საუკუნეში ბერძნების მიერ
იქნა პირველად შემოტანილი,
ღვინის კულტურამ უზარმაზარი
მნიშვნელობა შეიძინა,
განსაკუთრებით მეორე საუკუნიდან
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე,
როდესაც რომაელების იტალიური
ღვინის ექსპორტმა ბურგუნდიამდე
მოაღწია.
მეექვსე
საუკუნიდან ქრისტიანობის
დამკვიდრებამ მევენახეობის
განვითარებას ხელი შეუწყო
იმით, რომ უველაზე დიდი და
მნიშვნელოვანი ვენახები
სააბატოების, მონასტრების
ხელში აღმოჩნდა, რომლებიც
ომების დროს განსაკუთრებული
პროტექციით სარგებლობდნენ
და .თაობიდან თაობას გადასცემდნენ
მეღვინეობის გამოცდილებას.
პირეველი სამონასტრო ღვინოების
წარმოება რომელსაც არა მარტო
ლოკალური ევროპის მასშტაბის
მნიშვნელობა ჰქონდა სათავეს
მე7 საუკუნეში იღებს.
მოგვიანებით
მე14 მე 15 საუკუნეში ავინიონის
პაპების ქალაქა გადაქცევასთან
ერთად ღვინის წარმოებაკულტურად
ჩამოყალიბდა.
პაპ
კლემენტი მეექვსეს ეპოქაში
1342-1352 წლებში რომელიც ავინიონის
პაპებს შორის
ყველაზე ფუფუნების
მოყვარულად ითვლება, ბურგუნდია
სამ განსხვავებულ კლიმატურ
რეგიონად დაიყო, და შეირჩა
«პაპის მარანი»
 |
| Châteauneuf-du-Pape |
სწორედ
კლემანტი მეექვსეს გემოვნების
წყალობით გახდა წითელი ღვინო
უფრო მისაღები. მეთოთხმეტე
საუკუნემდე უპირატეესობა
თეთრ ღვინოს ენიჭებოდა. ამგვარად
ავინიონის პონტიფიკას როლი
ღვინის გემოვნების მუტაციაში
ეტაპობრივად, გადამწყვეტად
ითვლება.
ამავე
ეპოქაში დაიწყო მდინარე რონის
საშუალებით ღვინის უფრო
ადვილად გადაზიდვა სამხრეთში.
მეთოთხმეტე
მეთხუთმეტე საუკუნეში
ბურგინდიის ოთხი დუკის, ანუ
ჩვენებურად ჰერცოგის მართველობის
პერიოდში ჩამოყალიბდა ღვინის
ხარისხის გარანტიის განმსაზღვრელი
წესები. 1395 წელს ფილიპ დე ჰარდიმ
გადაწყვიტა გაეუმჯობესებინა
ღვინის ხარისხი და თავის
მიწებზე. გამოსცა დეკრეტი,
რომლიც თავის ტერიტორიაზე
კრძალავდა აქამდე გავრცელებული
ვილდელოიალის ჯიშის ვაზს, და
მის ნაცვლად პინო ნუაღ, ანუ
შავი პინოს გაშენებას მოითხოვდა.
. ეს ითვლება კვებისპროდუქტის
შესახებ გამოცემულ პირველ
დეკრეტად მსოფლიოში, ის წინ
უსწრებს ღცვინის აპელაციასაც
და გერმანულ Reinheitsgebot
საც რომელიც ლუდის გამოხდისას
დასაშვებ ანგრედიანებს
განსაზღვრავს. 1416 წელს შარლ
მეექვსემ ბურგონის ღვინის
წარმოების ლიმიტი დააწესა.
1652
წელს სამედიცინო სკოლაში
ექიმებმა თეზაც კი ჩამოაყალიბეს,
რომ ბურგონის ღვინოს სამკურნალო
თვისებები აქვს და ყელზე
სასიამოვნო სასმელია. რითიც
ღვინის დიდ ომს დაედო საფუძველი
ბურგუნდიულ და შამპანიურ
ღვინოებს შორის. ლუი მეთოთხმეტეს
თავისმა ექიმმა ბურგონი
სამკურნალოდ დაუნიშნა. ამავე
დროს აუკრძალა შამპანურის
დალევა. მოგვიანებით ერემსის
სამედიცინო ფაკულტეტზე
ახალგაზრდა ექიმმა ლე პეშორმა
კონტრეშეტევა განახორციელა
და საპირისპირო თეზა წამოაყენა,
შამპანური ღვინოების სასარგებლოდ.
ღვინის ომს საფრანგეთის
რევოლუციამ დაუსვა წერტილი.
როცა კონფისკაციის შემდეგ
დაქუცმაცებული ვენახები
ბურგონელმა ბურჟუებმა
შეისყიდეს...
ბურგონის
რეგიონის ღვინის ისტორიზე
გაუთავებლად შეიძლება საუბარი,
ის თან გასდევს საფრანგეთის
მთელ ისტორიას. დღემდე. ეს
არის ისტორია ცხოვრების
ხელოვნებისა, რასაც საფრანგეთი
მშვენივრად ყიდის, და რაც
პრინციპში მისი ყველაზე
მთავარი საექსპორტო ფასეულობაა,
და ის საშუალებას აძლევს
ქვეყანას რომელსაც აბსოლუტურად
არავითარი ბუნებრივი რესურსი
არ გააჩნია, ათასგვარი კრიზისის
მიუხედავად, მაინც სტაბილურად
მსოფლიოს მეხუთე ეკონომიკად
ითვლებოდეს მსოფლიო ბანკის
ყოველწლიურ ანგარიშში.
შესაძლოა
ვინმეს გადაჭარბებული მოეჩვენოს,
მაგრამ ამ მხრივ ჩვენი ,
ქართველების შესაძლებლობები
ძალიან წააგავს ფრანგულს.
ჩვენ შევძელით ჩვენი საკუთარი
ცხოვრების ხელოვნების შექმნა,
თანაც საკმაოდ ავთენტურის,
და ის გარკვეულ ზონაზე გავავრცელეთ
კიდეც, ყოველ შემთხვევაში,
ჩვენს არსებობას ჩემი აზრით
ამ ცხოვრების ხელოვნებას
უფრო უნდა ვუმადლოდეთ ვიდრე
მითოლოგიურრ ძლიერ მეომარ
სულს. ჩემი აზრით ფრანგებისა
არ იყოს, ღვინომ ჩვენც ბევრი
რამ გვასწავლა. თუმცა სამწუხაროდ
ჩვენი ღვინის კულტურის ისტორია
აბსოლუტურად შეუსწავლელია.
გარდა იმისა, რომ ლამის ღვინის
სამშობლოდ მოვიხსენიებთ
თავს, ბევრი არაფერი გვაქვს
მოსაყოლი... მხოლოდ იმიტომ.
რომ ჯერ არ გაგვიაზრებია –
ღვინის ხარისხი მისი ისტორიაა.
როდესაც იაპონელი, ამერიკელი
ან ბრიტანელი ბურგონს აგემოვნებს,
პირველ რიგში მის სმენას
ღვინის დასახელება ესლაბუნება,
და მისი წყალობით ყოველ მოსმულ
ყლუპთან ერთად საფრანგეთის
ისტორიის ზიარი ხდება.
პ.ქ. 29 სექტემბერი 2012
Paris
