ქეთევან ჩარხალაშვილი.
ინგლისურენოვანი გამოცემა.
Georgian Journal 13. 02 . 2014
როგორ შეაფასებთ საკონსტიტუციო ცვლილებებით მოტანილ ახალ პოლიტიკურ სისტემას როცა მთავარი ფიგურაა პრემიერ მინისტრი საქართველოში?
თავად სისტემა ზოგადად მშვენიერია, ისევე როგორც წინა, საპრეზიდენტო სისტემა. მხოლოდ არა ფეოდალურ-პუტინისეული უფლებებით როგორითაც სააკაშვილმა დაასრულა თავისი მანდატი. საკითხავი ის არის, თუ რამდენად არის ქართული პოლიტიკური სპექტრი ასეთი მართველობისათვის მზად? შეგახსენებთ, ეს სისტემა 2010 წელს ყოფილმა ხელისუფლებამ ქვეყნის უფრო ეფექტრად განვითარებისთვის კი არა, მიხეილ საკაშვილის სამომავალი მანტიად გამოჭრა და შეკერა. მაშინდელი გათვლებით ის დღეს ფლეჩერის სკოლის მასწავლებელი კი არა პრემიერი უნდა ყოფილიყო და კვლავ მას უნდა ემართა ქვეყანა, რეალურად პლურალისტული და ძლიერი საკანონმდებლო ორგანო მათ გეგმებში აბსოლუტურად არ შედიოდა. ნაციონალური მოძრაობა საკუთარი ცუდად გათვლილი გეგმის მსხვერპლი გახდა. დღევანდელი პარლამენტი წარმოადგენს ერთის მხრივ პოლიტიკაში სრულიად შემთხვევით მოხვედრილი არაკომპეტენტური ადამიანების უმრავლესობას, რომელთა ერთ ნაწილს დეპუტატის სტატუსის შესაბამისი არც ცოდნა გააჩნია და სამწუხაროდ არც ზოგადი კულტურა, ისინი კომფორტაბელურად არიან მოკალათებულნი იდეოლოგიური და ფასეულობითი კრიტერიუმებით რადიკალურად და შემაშფოთებლად განსხვავებულ კომპრომეტირებულ პოლიტიკოსთა კოალიციაში. მეორეს მხრივ კი ასევე არაკომპეტენტური, მხოლოდ პოლიტიკურ ინტრიგებსა და მანიპულაციებში შედრებით გამოცდილი უმცირესობის, ნაციონალური მოძრაობის აბსოლუტურად დისკრედიტირებული ნარჩენების სახით. ამ ორი ანტოგონისტი მხარის გაუთავებელი კინკლაობა და ბოროტი ლაზღანდარობა, განსაკუთრებული ოპტიმიზმის საფუძველს არ იძლევა, ეს ადამიანები, სავარაუდოდ, არ ჰგვანან იმ ხალხს ვისაც შეუძლია ქვეყნის განვითარებაზე სერიოზული პასუხისმგებლობა აიღოს.
როგორი შედეგები მოიტანა ახალმა სისტემამ?
ჩემი აზრით სერიოზული შეფსების გაკეთება ჯერ მაინც ნაადრევია. რადგან ამ ცუდად გათვლილი პოლიტიკური მანიპულაციით შემთხვევით თავსმოხვეული პოლიტიკური სისისტემით საქართველო მხოლოდ რამდენიმე თვეა ცხოვრობს. თუმცა, მაინც აღვნიშნავდი, რომ სახელმწიფო წყობის ასეთი მასშტაბის ცვლილებას ადვილად შესამჩნევი სერიოზული რყევები უნდა გამოეწვია ქვეყნის სოციალურ პოლიტიკურ ცხოვრებაში, სინამდვილეში კი თითქმის არანაირი გასაკუთრებული ცვლილება არ შეიმჩნევა, გარდა იმისა რომ ტელეეკრანებიდან პრეზიდენტ საკაშვილის დეპრესირებული სახე გაქრა. არა მგონია სოციალური სიდუხჭირით ქანცგაწყვეტილი ქართველები რაიმე მნიშვნელობას ანიჭებდნენ იმას, თუ რას დაუძახებენ ქვეყნის პირველ პირს, პრეზიდენტს, პრემიერს, კანცლერს, თუ დირექტორს. ამ ისტორიული სახელმწიფო მოწყობის სისტემის ცვლილებების მნიშვნელობას მოსახლეობამდე ჯერ არ მიუღწევია.
რამდენად დადებითად ან უარყოფითად აისახა იგი პოლიტიკურ გარემოზე და ქვეყნის სტატუსზე საგარეო პოლიტიკაში?
გარეგნულად რა თქმა უნდა საპარლამენტო რესპუბლიკა ნდობის ხარისხს უფრო იმსახურებს. განსაკუთრებით პოსტსაბჭოთა ქვეყანასთან მიმართებაში სადაც ძლიერი ხელის მოთხოვნის ტრადიცია ლამის "გენეტიკურად" შემორჩა მოასახლეობას გასული საუკუნიდან. პოსტსაბჭოთა სივრცეში საქართველო როგორც ვიცი საპარლამენტო წყობის პირველი შემთხვევაა. რაც შეეხება საერთაშორისო იმიჯს... ჩემი აზრით ის დიდად არ უნდა განსხვავდებოდეს მოსახლეობაში გავრცელებული იმიჯისგან. ჩემი აზრით საქართველოს სკეპტიკოსი მსოფლიოსთვის ჯერ კიდევ დასამტკიცებელი აქვს- რომ ის რეალურად საპარლამენრტო რესპუბლიკაა და არა სააკაშილის თარგზე გამოჭრილ კონსტიტუციაში გახვეული ბებერი ცბიერი პოსტსაბჭოთა სახელმწიფოებრივი წარმონაქმნი.
როგორ შეაფასებთ ახალი პრეზიდენტის მოღვაწეობას? რამდენად აქტიურია ან პასიური და განისაზღვრება თუ არა მისი ცოტა პასიურობა კონსტიტუციით?
ჩემი აზრით ჩვენ იმდენად შევეჩვიეთ ჰიპერაქტიურ სააკაშვილს, რომ მისი შემცვლელი საერთოდ თუ არსებობს ამაშიც კი ეჭვი გვეპარება. მე ვიტყოდი რომ ის იმდენად აქტიურია რამდენადაც მას რეალობა აძლევს საშუალებას. სიმართლე გითხრათ არ მესმის რას ნიშნავს პასიური პრეზიდენტი. ნამდვილად არ მჯერა რომ პრეზიდენტი მარგველაშვილი სამსახურში კოსვორდების შევსებითა და ფსევდონიმს ამოფარებული სოციალურ ქსელებში თინეიჯერ გოგოებთან ლაზღანდარობით კლავს დროს.
რა პირობებში შეიძლება გამოჩნდეს პრეზიდენტის ნამდვილი ძალა და მისი რეაგირება?
პირობებში, როდესაც ქართული პოლიტიკური სპექტრი დიდ პოლიტიკაში მოღვაწეობისათვის უფრო მომზადებული, სერიოზული, კომპეტენტური გახდება. როდესაც პარლამენტში დებატები პოლიტიკური შინაარსისა იქნება და არა რაღაც პრიმიტიული სარკაზმით შეზავებული ლაზღანდარობა და ვერბალური ანგარიშსწორება. როდესაც დემოკრატიის კულტურის პირველი ნიშნები გაჩნდება, როდესაც ყველა უკეთ გააცნობიერებს თავის ფუნქციას და მიხვდება რომ ძლიერი პრემიერი არ ნიშნავს სუსტ და უფუნქციო პრეზიდენტს. ძლიერი უმრავლესობა კი კრიმინალიზირებულ უმცირესობას, როდესაც დიდებს და პატარებს ერთნაირი წონა და ერთნაირი პატივისცემა ექნებათ როგორც ერთმანეთის, ისე საკუთარი ამომრჩევლებისა და გადასახადების გადამხდელების. ეს არც ისე ძნელი მისაღწევია ახლო პერსპექტივაში, მხოლოდ ამას პოლიტიკოსთა ძლიერი ნება სჭირდება.
არის თუა არა მხოლოდ კრიზისული სიტუაცია პრეზიდენტის ძირითადი ფუნქციონირების არეალი?
რა თქმა უნდა არა, პრეზიდენტი არ არის ბეტმენი.
მომავალში როგორ შეიძლება განვითარდეს სიტუაცია ამ სისტემის პირობებში?
ქართულ პოლიტიკაში პროგნოზირება არ არის ადვილი საქმე, მაგრამ მე მაინც ოპტიმისტი ვარ და ვთვლი, რომ დროსთან ერთად პოლიტიკური სპექტრი გაჯანსაღდება, და შესაბამისად გაჯანსაღდება ზოგადად პოლიტიკური კლიმატი, რაც აუცილებელ საფუძველს წარმოადგენს ქვეყნის განვითარებისა და იმ პრობლემების გადასაჭრელად, რომლებიც ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე სახელმწიფო მოხელეთა ფუნქციების დადგენა და საკადრო საკითხები. მე მხედველობაში მაქვს კარგად აწყობილი სისტემის მიერ ქვეყნის მართვა და არა გამუდმებით სისტემის შეკეთება, მისი გატეხილი ნაწილების ძებნა და პოვნის შემდეგ კვლავ უხარისხო სათადარიგო ნაწილით გამოცვლა.
შეიძლება თუ არა რომ რუსეთმა გარკვეულწილად პასიურად აღიქვას ხელისუფლების მოღვაწეობა და თავის სასარგებლოდ გამოიყენოს? ანუ მოსალოდნელია თუა არა რუსეთის მხრიდან რაიმე პოლიტიკური პროვოკაცია?
ჩვენს დროში ნებისმიერი, განსაკუთრებით ქართველი პოლიტიკოსი ძალიან გულუბრყვილო და წინდაუხედავი უნდა იყოს რუსეთის მხრიდან ნებისმიერ მომენტში რაიმე პოლიტიკურ, უფრო მეტიც, პოლიტიკურ ლოგიკას მოკლებულ პროვოკაციას რომ არ ითვალისწინებდეს. რუსეთი საშიში პირველ რიგში თავისი ალოგიკურობითაა და მერე სამხედრო სიძლიერით. ეს ჩემი აზრით რუსეთთან ურთიერთობის ალფა და ომეგაა. გარდა ამისა რუსეთი ჩვენი დეკლარირებული მოწინააღმდეგეა, მოწინააღმდეგე კი ყოველთვის ცდილობს შენი პასიურობის გამოყენებას თავის სასარგებლოდ. მხოლოდ ჯერ აუცილებლად შეეცდება დაადგინოს, ეს მართლაც პასიურობაა, თუ ხაფანგი. პასიურობაზეც და აქტიურობაზეც სრული პასუხისმგებელი ხელისუფლებაა... მე ვიმედოვნებ, რომ მას გაცნობიერებული აქვს ეს პასუხისმგებლობა.
ინგლისური შემოკლებული ვერსია :
Paata Kurdadze
Ketevan Charkhalashvili
New political system of parlamentarian republic is going on smoothly yet. Georgian Journal talked to the Georgian writer in France Paata Kurdadze about results of new political system and how it works for Georgia. We offer interview to the reader of our newspaper.
Q. How do you estimate new political system that was brought by constitutional changes in Georgia? A. The system is good like previous presidential one but not with feudal-putin rights as Saakashvili ended his mandate. There is only question how Georgian political spectrum is ready for such kind of rule. I have to remind that this system was created in 2010 not for more effective rule of the country but for future mantle for Saakashvili. By those plans he should be not a teacher in Fletcher school but Prime Minister. In reality the pluralism and strong legislative governing body was not in their plans. National Movement became the victim of their own badly planned goal. Todays parliament is union of not competent accidental people. The endless quarrel of two antagonist groups of parliament doesn't give reason for optimism.
Q. And what results we have got from this new system? A. In my opinion it is early yet to make conclusions. Georgia lives with this accidental badly mannered political system just several months. But I have to underline that such kind of serious scale state governing change had to create easily and notably serious fluctuations in social and political life. In reality we don't see any kind of special changes not taking into account that depressive face of president Saakashvili disappeared from TV. I don't think that for tired and poor Georgians have big meaning what is the name of the first person of the country: president, Prime Minister, chancellor or director. The changes made in state governing system have not reached to the population yet. Q. How it influenced the political life and foreign status of the country? A. Outwardly parliamentarian republic deserves more trust. Especially in postsoviet countries where the population nearly has ''genetically'' demand for the strong hand from previous century. In postsoviet space as I know Georgia is the first case with parliamentarian system. As for foreign profile of the country.. i think it is not far from the image that most of the population has opinion about. I Think that Georgian has to prove yet that it is real parliamentarian republic and not the stealth postsoviet formation made on Saakashvili's constitutional template. Q. How do you estimate activity of the new president and does it seem passive or it is defined by the constitution? A. The opinion that crisis situation is nearly only one way to unveil presidents function is not true. President is not Batman. In my opinion we are so used to hyperactive Saakshvili that we doubt that can be someone that can change him. To be honest I don't understand what does it mean passive president. I really don't believe that president Margelashvili kills time making crosswords and entertaining with teenager girls behind anonymous accounts in social links.
Q. Can we expect some provocations from Russia perceiving new political system as passive? A. In our times Georgian politician should be very naive and imprudent not taking into account in every moment provocation from Russia not based on political logic. In my opinion this is Alpha and Omega in relations with Russia. Besides Russia is our declared rival and rival always tries to use your imperfection or passive state in their favor. But fist it will try to define this is passivity or trap. But government is responsible for passivity and activity… I hope that it has realized all the responsibility for.
